fotogalerij Fons Decker

Hubert Alphonse (roepnaam Fons) Decker, geboren in 1878 te Maastricht zal vermoedelijk tussen zijn twaalfde en veertiende jaar als leerjongen in dienst getreden zijn bij een van de Maastrichtse aardewerk fabrieken. In de loop der jaren moet hij geschoold zijn als pottenbakker en modelleur en heeft hij daarbij zoveel talent ontwikkeld dat fabrikant Egbert Estié hem in 1898 naar Gouda haalde om in een door hem nieuw te stichten plateelbakkerij te komen werken. Fons Decker was één van de eerste achttien geregistreerde werknemers welke Egbert Estié weg haalde bij andere aardewerkfabrieken om zijn nieuwe plateelbakkerij ‘Plateelbakkerij Zuid-Holland’ (P.Z.H.) te kunnen stichten. In de loop der jaren ontwikkelde de P.Z.H zich tot dé toonaangevende plateelfabriek in Nederland.

Door de economische crisis werden de plateelschilders bij P.Z.H. massaal ontslagen. Nu de plateelschilders waren weggevallen, moest er een antwoord gevonden worden op de vraag hoe het sieraardewerk nu gedecoreerd moest worden. Eind jaren twintig was er door Leen Muller al geëxperimenteerd met nieuwe glazuren en glazuurtechnieken. Hier werd op teruggegrepen door Herman Verlee en Willem Muller, die onder meer het nieuwe abstract-expressionistische decor ‘Muvelee’ ontwikkelden, dat zeer populair zou worden.
Niet alleen door glazuurexperimenten, maar ook door een totaal nieuwe vormgeving onderscheidde het crisisgoed van de P.Z.H. zich van andere plateelbakkerijen. Omdat de traditionele sierplateelproductie stil was gevallen, was er ook op de D.G.A-afdeling (Draaierij, Gieterij en Afwerkzaal) mankracht vrij voor iets nieuws. Directeur Willy Hoyng zette de inmiddels tot afdelingschef opgeklommen Fons Decker aan tot zeer verrassende vormexperimenten. Vermoedelijk is Fons Decker voor een deel van zijn ingrepen uitgegaan van bestaande, maar dikker gegoten kleivormen. Stukken van de wand sneed hij weg, wanden rolde hij op alsof het papier was. Van een jardinière als het oude model 784 werden de afgesneden oren asymmetrisch er weer aangezet (zie FO-630). De zijwand werd in een s-lijn opengeritst. De oorspronkelijk rechte bovenrand werd naar buiten welvend omgerold. Alles mocht en alles kon. Oren, halzen en monden van vazen en kannen werden grillig vervormd. Op de huid zette Fons Decker bewust ritmische uitstulpingen of deuken. Kenmerkend voor zijn beeldtaal is een aantal specifieke ingrepen: oren en handgrepen laat hij uitlopen in een slangenvorm in hoogreliëf, een kunstgreep overigens die Brouwer in de periode 1906-1910 al succesvol toepaste. Zoals Leen Muller eind jaren twintig vazen bekroonde met eekhoorn- en andere figuren, voegde Fons Decker een herkenbare slangenvorm toe aan schalen en vazen. Opvallend is voorts de voluut of ‘boterkrul’ die hij steeds als afsluitend ornament verwerkte bij het opensnijden van een wand van een vaas of kan.
De modellen van Fons Decker waren gesigneerd met ‘FO’ gevolgd door het modelnummer. In de keramiekwereld staan ze nu bekend als Fonso’s. Gebruiksvoorwerpen zaten vooral in de 600-serie en hebben naar verhouding minder vormveranderingen ondergaan dan de modellen uit de 100- en vooral 200-serie.
De eerste jaren van het crisisgoed werden de Fonso’ zeker niet op de markt werden gebracht als goedkoop sieraardewerk en antwoord op de crisis. Het met kunstglazuren gedecoreerde aardewerk werd vanuit de Jaarbeurs in Utrecht als unicum verkocht. In feite waren ze dat ook: vergelijk Fonso’s met eenzelfde model- en/of decornummer en je zult zien dat er geen twee identiek zijn, zowel qua model als glazuur. Een groot aantal kunsthandels bracht de Fonso’s met succes op de markt. Een prijslijst van 1935 voor het nog onbekende (toen nog onbekend, nog steeds onbekend?), veel commerciëlere decor Arosa leert dat de laagbuikige vaas FO-282 Hfl. 6,50 moest kosten. Een steunuitkering voor een kostwinnaar bedroeg in die tijd Hfl. 9,– per week. De jardinière FO-630 kostte Hfl. 4,75. Met andere woorden: ook de ‘massawaar’ was voor het sombere crisisjaar 1935 stevig geprijsd.
Fons Decker overleed als oudste chef van de P.Z.H. plotseling op 21 oktober 1947 op de leeftijd van 69 jaar.